Lager en lager

Minder stikstof

Ook op stikstofgebied moet het minder. In tegenstelling tot het gasverbruik verminderen gaat dit niet vrijwillig. Sinds de invoering van de gebruiksnormen voert de overheid regelmatig kortingen op de stikstofgebruiksnormen door, met name in het zuidelijk zandgebied om de waterkwaliteit te verbeteren. De laatste stap is de aanwijzing van nutriënten verontreinigde gebieden. In deze gebieden worden dit jaar de stikstofgebruiksnormen met 5% en volgend jaar met 20% gekort. De boer heeft hier maar aan te voldoen.

Aanzienlijke kortingen

De kortingen zijn per keer relatief klein, maar opgeteld zijn ze in de loop der jaren erg groot geworden: in het zuidelijk zandgebied zijn de normen voor bijvoorbeeld aardappelen en suikerbieten in 2023 ca. 25% lager dan de oorspronkelijke normen uit 2006. Dit wordt in de komende twee jaar met nog 20% verlaagd, tot ca. 60% van de oorspronkelijke normen, omdat de waterkwaliteit nog steeds onvoldoende is. Hierbij worden nu ook granen en andere niet-uitspoelingsgevoelige gewassen gekort. Tot nu toe waren de normen voor deze gewassen gelijk gebleven. In andere gebieden zijn er ook kortingen geweest, maar zijn deze kleiner.

Hoe hiermee om te gaan

Waar de BAATman om te besparen thuis extra isoleert of een extra trui aantrekt is de vraag hoe dit naar de akkerbouw te vertalen. Isoleren is hier de stikstofefficiëntie verhogen. Een groter deel van de bemesting moet in het gewas terechtkomen om de opbrengst op peil te houden; een voorraad in de provisiekast (de bodem) aanleggen is ook een goed idee. De extra trui is kijken naar efficiëntere rassen en gewassen die bij een lager stikstofaanbod ook nog goed presteren. Net als met energie besparen moet de aandacht voor bemesting omhoog om daadwerkelijk stappen te zetten. Uit evaluatie van gegevens van groepen boeren blijkt vaak dat de hoogte van de stikstofbemesting nog niet is afgestemd op recent behaalde opbrengsten, maar op wat theoretisch mogelijk is. Dat betekent dat er nog ruimte is voor verbetering.

Hogere stikstofefficiëntie, hoe?

Wat zijn dan de oplossingsrichtingen? Dat is niet alleen bemesting. Nummer 1 is zorgen dat alle andere teeltfactoren optimaal zijn: met name beworteling, vochtvoorziening en aaltjesbeheersing. Het gaat er om te zorgen dat de plant niet geremd wordt in de opname van stikstof en andere nutriënten. Nummer 2 is een goed bemestingsplan dat rekening houdt met de perceelsomstandigheden, de nawerking uit bodem, gewasresten, groenbemesters en mest. Zorgen dat de stikstof op de juiste plaats op het juiste moment aanwezig is. Hiervoor is het meten van de minerale stikstof in de bodem voor het groeiseizoen belangrijk. Besteed ook aandacht aan de juiste meststofkeuze, zowel organisch als kunstmest, en het gebruik van bijmestsystemen. Nummer 3 is zorgen voor een optimale verdeling van de stikstof over de gewassen en percelen voor een maximaal rendement. Geef minder salderende gewassen en percelen die veel stikstof beschikbaar hebben wat minder en hoogsalderende gewassen en armere percelen wat meer.

PPS BAAT

In de PPS BAAT werken we aan het in beeld brengen van de effecten van lagere bemestingen op de waterkwaliteit en de opbrengst en het inkomen. Ook werken we aan bemestingsrichtlijnen die zorgen voor een hogere stikstofefficiëntie met minder verliezen. De plannen daarvoor zijn afgelopen jaar gemaakt. De uitvoering start nu.

De PPS BAAT (BemestingsAdviezen Akkerbouw Toekomstgericht) is een vierjarig onderzoeksproject gericht op de ontwikkeling van nieuwe bemestingsadviezen in de akkerbouw. Het onderzoek in de PPS wordt uitgevoerd door Wageningen University & Research, Louis Bolk Instituut en NMI. De PPS wordt gefinancierd door TKI Agri&Food, BO-Akkerbouw en private partners. Partners in de PPS zijn: BO-Akkerbouw, Agrifirm, CZAV, van Iperen, Cosun, IRS, AVEBE, VAVI, BVOR, NCM, Meststoffen NL, Yara, ICL en Eurofins.